مساوی شدن در شطرنج
شطرنج
یکی از قدیمیترین بازیهای مرسوم در جهان شطرنج است. بازی شطرنج برای اولین بار توسط هندیان ابداع شد که به قرن چهارم تا ششم میلادی برمیگردد. هندیان به دلیل علاقه زیادی که به جنگاوری، شجاعت و فنون نظامی داشتند، سعی کردند این علاقهمندی را تبدیل به بازی کنند. درنتیجه، این خصوصیات را شبیهسازی کردند و شطرنج پا به عرصه وجود گذاشت.
اجزا بازی شطرنج
همانطور که میدانید این بازی از یک صفحه و ۳۲ مهره تشکیل شده است. صفحه بازی دارای ۶۴ خانه سیاه و سفید است و مهره ها شامل شاه، وزیر، فیل، اسب و رخ میباشند و در دو رنگ سیاه و سفید دارند. هر مهره شطرنج حرکت خاصی را میتوانند انجام بدهند و حرکت مهره ها در بازی شطرنج بسیار حساس و مهم است. در حقیقت توانایی ویژه ای دارند که در روند بازی کمک میکنند. توچه داشته باشید رعایت قوانین شطرنج بسیار مهم است. شطرنج سالهاست که یک بازی بین المللی و جهانی است و حتی مسابقات منحصر به فرد خود را نیز دارد. از آنجا که در این بازی، مدیریت زمان بسیار مهم است، یکی از مرسومترین وسایل در مسابقات، ساعت بازی شطرنج است. هر بازیکن بایستی بعد از انجام حرکت خود، سریع روی ساعت ضربه بزند تا زمان او متوقف شود. بلافاصله زمان برای حریف شروع میشود. نتیجه بازی میتواند به سه حالت برد، مساوی و باخت منتهی شود که برد ۱ امتیاز، مساوی نیم امتیاز و باخت صفر امتیاز دارد.
تساوی در شطرنج
جالب است بدانید که برد و باخت در شطرنج بسیار شناخته شده هستند. وقتی که حریف را مات میکنیم، در واقع برنده شدیم و حریف باخته است. اما تساوی در شطرنج زمانی اتفاق میافتد که نتوان طرف مقابل را مات کرد. در حقیقت، نکته حائز اهمیت که بسیاری افراد از آن اطلاعی ندارند، این است که تساوی در این بازی حالتهای مختلفی دارد. در ادامه این مطلب، به ۶ حالتی که ممکن است اتفاق بیفتد تا نتیجه بازی تساوی باشد، پرداخته شده است.
-عدم توانایی مات کردن به علت نداشتن نیروی کافی
وقتی یکی از بازیکنان نیروی کافی برای مات کردن را نداشته باشد، نتیجه بازی تساوی اعلام میشود. در سه حالت ممکن است یک بازیکن در این شرایط نتواند مات کند.
-فقط شاه
زمانی که هر دو بازیکن فقط مهره شاهشان روی صفحه بازی باقی مانده باشد. دراین صورت چون نمیتوانند بیش از حد به هم نزدیک شوند و هر دو جای فرار دارند، در نتیجه بازی هیچ وقت تمام نخواهد شد. پس دو شاه تنها هرگز نمیتوانند بازی را به نفع خود تمام کنند.
-یک شاه و یک فیل
اگر حریف فقط یک شاه داشته باشد و شما یک شاه و یک فیل داشته باشید، شما هرگز نمیتوانید او را مات کنید. چون هم باید فاصله با شاه او را رعایت کنید و هم فیل فقط اجازه حرکت مورب را سلب میکند. در نتیجه، شاه میتواند در هر خانه دیگری پا بگذارد. اگر هر دو بازیکن فقط یک شاه و یک فیل داشته باشند اوضاع فرق میکند. اگر فیل آنها در خانههای همرنگ باشد، باز هم امکان مات کردن وجود ندارد.
-یک شاه و یک اسب
در این حالت نیز مانند حالت قبل نمیتوان یک شاه تنها را مات کرد. حتی اگر شاه را به گوشه صفحه کشانده و با شاه و اسب حمله کنید، باز هم برای شاه راه فرار وجود دارد. در نهایت بازی مساوی خواهد شد.
-کیش دائم
یکی از ترفندهایی که بسیاری از شطرنجبازها زمانی که نمیتوانند بازی را ببرند از آن استفاده میکنند، کیش دائم است. برای مثال وقتی شما فقط یک وزیر و شاه دارید و حریف فقط شاه دارد، شما میتوانید مرتبا به شاه حریف کیش دهید. اما در انتها نمیتوانید او را مات کنید و به این حالت تساوی با کیش دائم گفته میشود. البته کیش دائم، میتواند با رخ، فیل و اسب هم انجام شود. جالب است بدانید که در کیش دائم، تعداد کیش اهمیت زیادی ندارد، بلکه قرار دادن حریف در وضعیت کیش مهمتر است.
-پات
پات زمانی رخ میدهد که شاه کیش نشده است اما هیچ جایی برای حرکت ندارد. یعنی زمانی که شاه تنهاست و هیچ مهره دیگری ندارد که حرکت دهد. در این حالت وقتی نوبت به حرکت شاه میرسد، او نمیتواند به خانه دیگری برود چون کیش میشود. در این حالت میگوییم که شاه پات شده است. شاید برایتان سوال باشد که فرق مات و پات در چیست. تفاوتشان این است که در مات شاه کیش است و نمیتواند حرکت کند اما در پات شاه کیش نیست و جایی برای رفتن ندارد. البته نتیجه بازی هم در این دو حالت کاملا متفاوت است، در مات فرد برنده میشود و در پات بازی مساوی میشود.
-پیشنهاد تساوی
هر یک از بازیکنان میتوانند در طول بازی چندین بار پیشنهاد تساوی بدهند. اما اول باید نوبت خود را انجام دهند و سپس این پیشنهاد را بدهند. اگر طرف مقابل قبول کرد، بازی تساوی میشود. در صورتی که حریف تساوی را نپذیرد، بازی به روند خود ادامه خواهد داد.
-سه بار تکرار یک وضعیت
در این حالت بازیکن مجبور میشود مهره خود را در سه زمان مختلف نزدیک هم به یک خانه و در یک وضعیت قرار دهد. در این زمان هم نتیجه تساوی اعلام میشود. البته بازیکن باید قبل از انجام حرکت، به داور اعلام تساوی کند. نکته بسیار مهم این است که منظور از سه حرکت پشت هم سه کیش متوالی نیست.
-قانون ۵۰ حرکت
در بازی شطرنج قانون ۵۰ حرکت بدین معنی است که اگر در بازی ۵۰ حرکت انجام شود اما در بازی تغییری ایجاد نشود، مساوی شدهاند. منظور از تغییر در اینجا یعنی مهرهای از زمین خارج نشده باشد یا تعویضی اتفاق نیفتاده باشد و هیچ پیادهای هم حرکت نکرده باشد. این اتفاق بیشتر در بین مبتدیان ممکن است رخ دهد.
سخن پایانی
بدیهی است که در شطرنج هدف بازیکنان بی شک برد با افتخار است. با این وجود، اگر در وضعیتی قرار گرفتید که امکان برد نداشتید، سعی کنید بازی را به سمت تساوی سوق دهید. صدالبته که گرفتن ۰.۵ امتیاز تساوی به باخت بدون امتیاز میارزد. گاهی مات کردن در سرنوشت بازی نوشته نشده است، پس با پذیرفتن تساوی، از یک باخت غمانگیز جلوگیری کنید. در این مقاله تمام راههای موجود برای کشیدن بازی به تساوی گفته شد. توجه داشته باشید که برای بازی شطرنج و تخته نرد می توان میز تخته نرد و شطرنج تهیه کرد تا با دقت و راحتی بیشتری این بازی رو به پایان برسانید.